Mobile geçmeyen daha kısa yaşar

Çiçeksepeti’nin kurucusu EMRE AYDIN, özellikle e-ticaret alanında mobilin yükselişinin kaçınılmaz bir dönüşüm olduğunu söylüyor. Ona göre erken davranan şirketler gelecekte mobilde fark yaratacak. Mobile uyumlu site ve aplikasyon geliştirme süreçlerinin ardından yapılması gereken en önemli yatırımın dijital pazarlama olduğuna dikkat çekiyor. Mobile geçmeyenlerin kısa sürede yok olmasalar bile büyük bir avantajı kaçıracaklarını söylüyor ve ekliyor: “Bu tip şirketlerin mobil olmadan yaşamına devam edebileceğini düşünmüyorum. Rakipsiz ve sektör lideri olan şirketlerse belki diğerlerinden 4-5 yıl daha fazla yaşar.”

 

Emre Aydın, Çiçeksepeti’ni çiçek siparişi verirken kendi yaşadığı sıkıntından ilham alarak 2003 yılında kurdu. 2006’da tamamen Çiçeksepeti’ne odaklanarak şirketi hızlı bir şekilde büyüttü. Bugün Türkiye’de çiçek siparişi denildiğinde akla gelen ilk marka haline gelen Çiçeksepeti, e-ticaretten sonra mobil ticarette de öncü olmak istiyor. Mobil ticaretin kaçınılmaz olduğunu ve mobil ticaretin ilk akıllı telefonlarla hayatımıza girdiğini ifade eden Emre Aydın, “Şirketlerin aplikasyonu ya da mobile uygun bir web sitesi bile yokken insanlar mobil cihazlarından zar zor da olsa onlara ulaşmaya çalışıyordu. Aslında herkes başarısız da kötü de olsa mobil ticarete başlamıştı” diyor. Çiçeksepeti’nin satışlarının yüzde 20-25’i, trafiğinin ise yarısının mobilden geldiğini belirten Aydın, 2016 yılında satışlarda mobilin payının yüzde 40’lara çıkabileceğini düşünüyor. Mobilin iletişimi, iş yapış şeklini ve pazarlamayı değiştirdiğini söylüyor ve ekliyor: “Mobile uyumlu hale gelmek göründüğü kadar kolay değil. Ciddi bir yatırım yapmak ve emek harcamak gerekiyor. Bu zorluk da bir süre sonra tıpkı internetteki gibi aşılacak. Ancak fark yaratanlar yine daha kimse yapamıyorken mobilde iyi hale gelenler olacak.” Emre Aydın’la mobil ticaret ve Çiçeksepeti hakkında konuştuk:

Çiçeksepeti kurulduğunda e-ticaret yaygın değildi. Şirketin ivmelenmesi nasıl gerçekleşti?
2003 yılında Çiçeksepeti’ni kurduğumda kurumsal ERP danışmanlık şirketim vardı. 2006 yılına kadar esas işim başka olduğu için şirket çok fazla büyümedi. Şirketi kurduğumda bize benzer çok fazla çiçek siparişi üzerine uzmanlaşmış web sitesi vardı. Aslında çoğu kişi için olumsuz olarak kabul edilebilecek bu durum, beni daha çok motive etti. Çünkü, birçok site vardı ama hiçbiri yeterince iyi hale gelememişti ve insanların ihtiyacını karşılayamıyordu. Bu işi iyi yaparsam onların hepsini geçebileceğimi düşündüm. Bu motivasyonla 2006 yılından sonra bütün işlerimi bırakıp sadece Çiçeksepeti’ne odaklandım ve çok hızlı büyümeye başladık. Var olan rakipleri tek tek geçtik. 2011 yılında Hummingbird Ventures’tan, 2012 yılında Amazon’dan yatırım aldık. Şu anda Türkiye’nin online çiçek siparişi denilince akla gelen ilk markası haline geldik.

E-ticaretin mobil ticarete dönüşmesi süreci hakkında ne düşünüyorsunuz?
Aslında akıllı telefonların piyasaya çıkması ve insanların internet erişimini buradan gerçekleştirmeye başlamasıyla mobil ticarete adım atıldı. Aplikasyonu ya da mobile uygun bir web sitesi yokken bile insanlar mobil cihazlarından zar zor da olsa şirketlere ulaşmaya çalışıyordu. Aslında herkes başarısız da kötü de olsa mobil ticarete başlamıştı. 2011 yılından itibaren mobil trafiğimiz her yıl artan bir büyüme gösterdi. 2013-2014 yılları ise herkesle beraber bizim de mobile, web kadar odaklandığımız bir dönem oldu. 1-2 yıl içinde web sitesinden çok mobile odaklanacağımızı düşünüyorum. Mobilin avantajları var. İnsanların telefonlarına bir kere girdiğiniz zaman, onun bağımlılığı aplikasyonu yüklemeyen insanlara göre çok daha yüksek oluyor. Bizim de mobile odaklanmamızın sebeplerinden biri bu.

Satışlarınızın ne kadarını mobilden yapıyorsunuz?
Şu anda satışlarımız yüzde 20-25 oranında mobilden oluyor. Mobil satışın yarısına yakını aplikasyondan geliyor. Aslında bu yeterli değil ama zamanla artacaktır. 2016 yılında bu oranın yüzde 40’lara ulaşabileceğini düşünüyorum. Biraz ileriki dönemlerde de yarı yarıya olacaktır. Şu anda ziyaretçilerimizin yarısına yakını mobilden geliyor. Satış oranları arttığında, mobil trafik oranı da yüzde 70’e ulaşacaktır. Mobilde trafik yoğun ama dönüş daha az oluyor.

Türkiye’deki mobil ticareti değerlendirir misiniz?
Avrupa, Amerika ve Hindistan gibi bölgelerin henüz çok gerisindeyiz. Ancak sadece mobilden hizmet veren şirketler arasında BiTaksi gibi çok başarılı örneklerimiz var. Volt girişimi de mobilde başlayan ve sadece mobil olan bir girişim. Moda sitelerinde mobil trafiğin yüzde 80’lere geldiğini biliyoruz. 2-3 yıl içinde diğer e-ticaret siteleri için mobil trafiği ve satışı artacaktır. Mobilin gelişmesini sağlayan girişimler de var. Örneğin, ödeme sistemlerindeki gelişmelerin mobilin büyümesinde etkili olduğunu düşünüyorum. Çünkü mobil hız ve kolaylık anlamına geliyor. BKM Express ile Ciceksepeti.com’da çok güzel çalışmalarımız oldu. BKM Ekspress, ödeme konusunda müşteri için pratiklik sağlıyor. Aynı zamanda müşterinin daha güvenli harcama yapmasına olanak sağladığı için e-ticaret veya mobil ticaret yapan işletmelerin satışlarını artıran bir uygulama.

Sizce Türkiye’de mobilin gelişmesinin önündeki engeller neler?
Mobil cihazlardan vergi yükünün azaltılması gerektiğini düşünüyorum. Yerli akıllı cihazlar çok başarılı değil. Diğerleri de çok pahalı. Gençleri bilime ve teknolojiye yönlendirecek mobil cihazların bu kadar pahalı olmaması gerekiyor. Bunun dışında, dünya standartlarına göre yavaş sayılabilecek bir 3G’ye sahibiz ve dünya standartlarına göre pahalı sayılabilecek bir para ödüyoruz. Bir de Türkiye’de sosyal medyaya erişimin engellenmesi de mobil ve e-ticaret için problem yaratıyor. Özellikle mobil reklamlar için sosyal medya önemli bir kanal. Tam bir reklam kampanyası düzenlediğinizde erişim engeliyle karşılaştığınız zaman o gün o kampanya boşa gidiyor ve insanların ilgisini de çekemiyorsunuz.

Şirketler mobile yatırım yaparken nelere dikkat etmeli?
Herkesin ilk yapması gereken mobile uygun web sitesi yapmak olmalı. Onu çözdükten sonra eğer gerekiyorsa aplikasyon yapılmalı. Aplikasyona herkesin ihtiyacı yok. Çiçeksepeti’nin aplikasyonun olması mantıklıydı, çünkü büyük bir site. Çok sık çiçek siparişi veren insanların elinin altında bir uygulama olması gerekiyor ki bu konuda başka bir mecraya ihtiyaç duymasınlar. Ama çok daha niş bir alandaysanız aplikasyon gerekmeyebilir. Sizden alışveriş yapmak isteyen biri sadece bir daha kullanmayacağı bir aplikasyonu yüklemez ya da yüklese de işini bitirdikten sonra siler. Sonuçta hepimizin telefonunda birçok uygulama var ve kullanmadıklarımızı metroda giderken boş vaktimizde siliyoruz. Dolayısıyla siz ne kadar güzel bir aplikasyon yaparsanız yapın, eğer kullanıcının sürekli kullanımına uygun bir şirket değilseniz o telefonun ekranında yer almanız zor.

Mobil ticarete geçmemek şirketlerin sonu olur mu?
Mobil pek çok şeyi değiştiriyor. Öncelikle iletişim değişti. Artık telefonlarımızı sadece arama yapmak için kullanmıyoruz. Telefonlarımızın içinde başka pek çok iletişim kanalı var. Şimdi de iş ilişkilerimizi etkiliyor. E-posta, alışveriş, sohbet, alışveriş gibi bütün içerik üretimimizi mobilden yapıyoruz. Dolayısıyla mobille beraber e-ticaret de değişiyor ve değişmek zorunda. E-ticaret gibi son tüketiciye oynayan bir alandaysanız mobile geçmemek gibi bir seçenek bence yok. Mobile geçmeyenler kısa sürede yok olmasa bile büyük bir avantajı kaçırmış olur ve ciddi zarar görür. Bu alandaki şirketlerin mobil olmadan yaşamına devam edebileceğini düşünmüyorum. Rakipsiz ve sektör lideri olan şirketlerse belki diğerlerinden 4-5 yıl daha fazla yaşar.

Sizce satışların büyük bölümü mobilden gelmeye başladığında web siteleri kapanır mı?
Web sitelerinin kapanması bana çok iddialı geliyor. Dünyada böyle örnekler oluşmaya başladı, ancak web oranları yüzde 1’e düşse bile kapatacağımızı düşünmüyorum. Her ne kadar zamanımızın büyük kısmını mobil cihazlarda geçiriyor olsak da hepimiz iş yerinde masaüstü ya da dizüstü bilgisayarlarımızı kullanıyoruz. İşimizi mobilden yapamayız. Ayrıca tüm gün boyunca o bilgisayarlarda sadece çalışmıyoruz. İnternette dolaşıyoruz, haber okuyoruz, alışveriş yapıyoruz. Web realitesi her zaman olacaktır. Tabii BiTaksi gibi web sitesine ihtiyaç duymayan işler için durum farklı. Ama e-ticarettekilerin web sitelerini kaldıracağı ortam Türkiye’de kolay kolay oluşmayacaktır.

Çiçeksepeti’nin Vodafone’la beraber geliştirdiği aplikasyondan bahseder misiniz?
Vodafone’la işbirliği yaparak geliştirdiğimiz uygulama çiçekçilere yönelik. Sadece çalıştığımız çiçekçilerin kullandığı bir uygulama ve tamamen müşterinin hayatını kolaylaştırmayı amaçlıyor. Çiçek siparişi bir süreç… Önce bize gelen siparişi alıcıya en yakın adresteki çiçekçiye ulaştırıyoruz. Bu sipariş çiçekçinin mobil aplikasyonuna düşüyor. Bundan sonra alıcıya ulaşmasına kadar geçen bütün süreci müşteri takip edebiliyor. Biz de aynı şekilde süreçleri bu aplikasyonla takip ediyoruz.

2015 yılı için hedefleriniz nedir?
Çiçeksepeti’nin kek ve kurabiye buketleri, pasta, çikolata gibi ürünlerin satışı yaptığını BonnyFood markası var. Müşteri tarafından çok sevilen, ilgi gören ürünleri var. Eylül ayında bu markamız için mağaza açmayı planlıyoruz.

MOBİL TİCARETTE NELER OLUYOR?

1- Şu anda satışlarımız yüzde 20-25 oranında mobilden gerçekleşiyor.
2- 2016 yılında bu oranın yüzde 40’lara ulaşabileceğini düşünüyorum.
3- Mobil satışın yüzde 50’sine yakını aplikasyondan geliyor.
4- Biraz ileriki dönemlerde bu oran yüzde 50’ye ulaşacaktır.
5- Satış oranları arttığında, mobil trafik oranı da yüzde 70’e yükselecektir.
6- Mobilde trafik yoğun ama dönüş daha az oluyor.
7- Moda sitelerinde mobil oranı yüzde 80’lerde. 2-3 yıl içinde diğer sitelerde de artacak.

“MOBİLE SÜREKLİ YATIRIM YAPILMALI”

ŞİKAYETLER AVANTAJ OLABİLİR:
Müşteriler artık sizinle ilgili bir sorun yaşadığı zaman çok daha hızlı bir şekilde çok büyük bir kitleye şikayetini ulaştırabiliyor. Bu şikayetlerini anında elindeki cihazından yapması onun için çok kolay. Eskisi gibi karşısında şikayet süreçleri yok. Şirketler bu durumu kendileri için avantaja çevirebilir. Müşterinin sorunlarına anında yanıt vermek ve çözüm üretmek müşteri sadakatini artıyor.
SOSYAL MEDYAYI DİNLEMEK:
Biz de sosyal medyayı çok iyi takip ediyor ve oradan gelen şikayetleri çok kısa bir şekilde çözüyoruz. Müşterinin size ulaştığı kanaldan ona ulaşmak da önemli bir ayrıntı. Çünkü size Twitter’dan yazıyorsa oradan cevap almak istiyor. Ürünle ilgili müşteriden gelen geri bildirimleri de değerlendirmek gerekiyor. Mobil bir kere yapıldıktan sonra biten bir şey değil. Sürekli geliştirmek, küçük detayları düzeltmek gerekiyor.

“DİJİTAL PAZARLAMA ÖNEMLİ”

DİJİTAL PAZARLAMA:
Mobile yapılan en önemli yatırım aplikasyon ve mobile uygun web sitesi geliştirmek. İkinci önemli yatırım da mobile özgü dijital pazarlama üzerine yapılmalı. Mobilde müşteri kazanmanın yolu web sitesinde müşteri kazanmaktan çok farklı.

 

EN ETKİLİ MECRA:
Facebook reklamları web sitesinde çok işe yaramadı ancak mobil için aplikasyon reklamları için çok önemli bir platform oldu. Facebook’ta hedef kitleyi çok iyi seçebiliyorsunuz. Düzgün ve ölçülü reklam verdiğinizde çok kişiye aplikasyonu yükletebiliyorsunuz. Web sitesinde satış anlamında çalışmayan Facebook, aplikasyon için çok iyi çalışıyor. İnsanlar, mobil cihazlarında vaktinin çoğunu Facebook’ta geçirdiği için bu kanaldan verilen reklamlar çok etkili oluyor.

MÜŞTERİ NASIL KAZANILIR?

E-ticarette müşteriyi kazanmanın en kolay ve hızlı yolu Google’a reklam vermek. Web sitesinde amacınız ihtiyacı çiçek olan birine reklamı göstermek. Web sitesinde önceliğiniz, arama motoruna ‘çiçek’ yazan birinin karşısına ilk site olarak çıkmak. Mobilde ise insanlara ihtiyaçları olmadan aplikasyonunuzu yükletmek ve telefonundan silmemesini sağlamak gerekiyor. İhtiyaç anında her an elinin altında olmanız lazım.

MOBİL UYGULAMADA KİM FARK YARATABİLİR?

Tüm dünya mobili konuşuyor. Aslında şu anda internetin ilk zamanlarındaki atmosferi mobilde yaşıyoruz. Bundan 10 yıl önce internetin potansiyelini gören herkes web sitesini geliştirmeye ve iyileştirmeye çalıştı. Ama zaman içerisinde teknolojinin gelişmesiyle web sitesi yapmak çok kolay hale geldi. Şimdi herkes web sitesi yapabiliyor. Şimdi de aynı zorluk mobil için geçerli. Şirketler süreçleri mobil hale getirmekte, mobil sitesi ve aplikasyon yapmakta zorluk çekiyor. Mobile uyumlu hale gelmek göründüğü kadar kolay değil. Ciddi bir yatırım yapmak ve emek harcamak gerekiyor. Bu zorluk da bir süre sonra tıpkı internetteki gibi aşılacak. Ama fark yaratanlar yine daha kimse yapamıyorken mobilde iyi hale gelenler olacak.

 

NİL DUMANSIZOĞLU
ndumansizoglu@capital.com.tr